Maculagat
De macula bevindt zich in het centrale gedeelte van het netvlies, achterin het oog. Deze plek wordt ook wel gele vlek of macula lutea genoemd. De macula zorgt ervoor dat het beeld wordt opgevangen en gezien kan worden. Een gaatje in de macula kan het beeld flink slechter maken. Zonder behandeling is de kans op spontane genezing zeer klein.
Een maculagat komt voor bij drie op de 1000 personen, veelal ouder dan 60 jaar. Met een operatie is in de meeste gevallen het gaatje te herstellen. Dit zorgt meestal voor verbetering van het zicht.
Een oog is gevuld met glasvocht. Dit is een soort gelei in de ruimte tussen de lens en het netvlies. Vanaf ongeveer het 50ste levensjaar vervloeit het glasvocht en wordt de verbinding met het netvlies zwakker. Het glasvocht kan dan gedeeltelijk of helemaal loskomen van het netvlies. Dit heet een glasvochtloslating. Tijdens deze glasvochtloslating kan een gaatje getrokken worden in het netvlies. Als dit gaatje precies ontstaat op de plek van de macula, heet dit een maculagat.
Risicofactoren
Iedereen kan een maculagat krijgen. Vaak is er geen duidelijke aanleiding. Er zijn een aantal risicofactoren, waarvan de belangrijkste:
- Leeftijd boven de 60 jaar
- Hoge bijziendheid (min sterkte)
- Een klap op het oog
- Doorgemaakte inwendige oogontstekingen
Vrouwen hebben meer kans op het krijgen van een maculagat dan mannen (70% vrouw, 30% man). Binnen 5 jaar na het ontstaan van een maculagat in het ene oog, krijgt 15% van de personen ook een maculagat in het andere oog. De oogaandoening is niet erfelijk.
Klachten
Een gat in de macula leidt tot vermindering van het gezichtsvermogen. Beelden worden wazig of vertekend waargenomen. Ook kunnen beelden verspringen, bijvoorbeeld de letters bij het lezen.
Onderzoek
Voor het vaststellen van een maculagat wordt een OCT-scan gemaakt.
Behandeling
Het doel van een maculagatbehandeling is voorkomen van verdere achteruitgang van het zicht. Het beste resultaat wordt verkregen als het gat niet te lang bestaat. Er zijn meerdere manieren om een maculagat te behandelen.
Vitrectomie
De meest succesvolle manier is een vitrectomie: een operatie waarna ruim 95% van de gaten sluit. Met een vitrectomie wordt het glasvocht uit het oog verwijderd en worden trekkrachten van het maculagat afgehaald. Hierna wordt er een gasbel achtergelaten, om het gat dicht te drukken. In het geval van een groot gat wordt soms olie in plaats van gas gebruikt. Het nadeel hiervan is dat de oliebel later verwijderd dient te worden. Dit betekent een tweede operatie. Lees hier meer over een vitrectomie.
Overige behandelmethodes
Andere manieren van behandelen zijn het inbrengen van een medicament in het oog. Dit heeft een slagingskans van 40% bij kleine gaten. Ook kan er alléén een gas- of luchtbel worden ingebracht. Dit heeft een slagingskans tot 80%. Deze therapieën werken niet bij de grotere maculagaten. De algemene risico’s zijn vergelijkbaar met die van de operatie.