Diabetische retinopathie
Suikerziekte (diabetes mellitus) kan beschadigingen veroorzaken binnen in het oog. Door die beschadigingen kunnen blijvende afwijkingen aan het netvlies ontstaan. Dit heet diabetische retinopathie (DRP). Het is een complicatie van suikerziekte waarbij er veranderingen optreden in de bloedvaten van het netvlies. De beschadigingen hebben niet altijd invloed op het zicht. Wanneer de schadelijke afwijkingen niet tijdig worden ontdekt kan dat resulteren in blindheid of slechtziendheid.
Download de folderSoorten diabetische retinopathie
Diabetische retinopathie
Suikerziekte tast de wand van de kleine bloedvaten aan. Hierdoor kunnen kleine bloedinkjes, vaatuitstulpinkjes (microaneurysma’s) en eiwitlekkage ontstaan. Ook kunnen kleine bloedvaatjes afsluiten. Dit heeft vaak geen onmiddellijke invloed op het zicht, wanneer er geen sprake is van lekkage in de gele vlek (zie onder). Het is van groot belang om deze afwijkingen in een vroeg stadium op te sporen, zodat een ernstigere vorm van DRP voorkomen kan worden. Bij de ernstigere vorm van DRP sluiten er steeds meer vaatjes af, waardoor er zuurstoftekort in het netvlies ontstaat. Hierdoor groeien nieuwe vaatjes op het netvlies, die van zeer slechte kwaliteit zijn. Deze bloeden eenvoudig, waardoor het zicht ineens minder kan worden. Ook kunnen deze vaatjes het netvlies lostrekken.
Lekkage in de gele vlek (diabetisch macula-oedeem)
Doordat de wand van de kleine bloedvaten verandert, kan lekkage van vocht, eiwitten, vet en bloed optreden. Wanneer dit gebeurt in de buurt van de gele vlek (macula) kan het zicht verminderen.
Beide vormen kunnen gezamenlijk en afzonderlijk vookomen.
Klachten bij DRP
Welke klachten iemand heeft, hangt af van de ernst van de schade en ook welk deel van het netvlies is aangetast. Vaak ontstaan klachten pas in een laat stadium, als het netvlies al flink is beschadigd. Diabetes kan ook oogklachten veroorzaken die niets met retinopathie te maken hebben. Een voorbeeld hiervan is een wisselende gezichtsscherpte. Dit komt niet door beschadigingen van het netvlies, maar door schommelingen in het suikergehalte in de ooglens. Wanneer de suikerspiegel weer normaal is, wordt het zicht scherper.
De meest voorkomende klachten bij DRP zijn:
- Slecht of wazig zicht
- Vervormd beeld
- Vlekken zien
- Slierten zien
- Slecht zicht in het donker
Onderzoek naar DRP
Hoe langer iemand suikerziekte heeft, hoe groter de kans op DRP. Het is verstandig de ogen te laten controleren zodra er suikerziekte is vastgesteld. In de meeste gevallen is jaarlijkse oogcontrole van belang. Er kunnen namelijk afwijkingen optreden die geen klachten geven, maar wel behandeld moeten worden om verdere beschadiging te voorkomen of af te remmen.
Tijdens het onderzoek van de oogarts worden de ogen gedruppeld voor een wijde pupil. Hierdoor kan het netvlies goed worden bekeken. Als er afwijkingen worden gevonden, kan het noodzakelijk zijn om foto’s van het netvlies te maken. Dit wordt met contrastvloeistof (fluoresceïne) en een speciale camera gedaan. Met dit onderzoek kan de oogarts de mate en de ernst van de afwijking in kaart brengen.
Behandeling van DRP
DRP hoeft niet altijd direct behandeld te worden. Als behandeling niet nodig is, wordt jaarlijkse controle geadviseerd.
Het doel van de behandeling is de retinopathie af te remmen en zo slechtziendheid te voorkomen. Er bestaan verschillende behandelmethodes. De drie belangrijkste behandelingen van DRP op een rij:
Laserbehandeling
Met een laserbehandeling is het mogelijk lichtstralen op het netvlies te richten. Dit brengt een reactie op gang die de groei van (zwakke) bloedvaten vermindert en/of de lekkage afremt. Een laserbehandeling kan retinopathie niet genezen. Het kan alleen de achteruitgang van het zicht afremmen en soms stoppen. De achteruitgang van de kwaliteit van het netvlies kan wel doorgaan. Het kan nodig zijn de laserbehandeling (meerdere malen) te herhalen.
Injecties met medicatie
Als er sprake is van lekkage in de gele vlek (diabetisch macula-oedeem) kunnen injecties in het oog een uitkomst bieden. De medicijnen die worden geïnjecteerd, remmen de lekkage in de macula. De medicijnen genezen DRP niet, maar zorgen ervoor dat de achteruitgang van het netvlies wordt afgeremd of gestopt. Lees hier meer over de injecties.
Vitrectomie
Achter de ooglens bevindt zich een ruimte die is gevuld met glasvocht. Dit is een heldere, geleiachtige substantie. Als hierin een bloeding ontstaat die niet opheldert, kan een vitrectomie uitkomst bieden. Vitrectomie betekent letterlijk het weghalen van glasvocht. Het glasvocht met het bloed erin wordt in dit geval verwijderd en vervangen door een andere vloeistof of gas. Tijdens de operatie kan het netvlies eventueel aanvullend met laserstralen of met bevriezing (cryotherapie) worden behandeld. Lees hier meer over vitrectomie.